ÇİÇEK
Tohumlu bitkilerin, üreme yapılarını taşıyan güzel renkli ve güzel kokulu olan çiçekleri ifade eden bu kelime eski Türkçe bir kelimedir. Aslı ‘’çeçek’’ veya ‘’şeşmek’’ olan bu kelime ‘’açmak’’ anlamındadır. Kelime Farsçaya’da dilimizden geçmiştir. Tazeliği, temizliği, gençliği anlatır. ‘’Çiçek açmak’’, ‘’çiçek gibi olmak’’, ‘’çiçek gibi tertemiz’’, ‘’çiçeği burnunda olmak’’ bu manaları ifade eden deyimlerimizden sadece birkaç tanesidir.
BULUT
Aslı ‘’bulıt’’ olan bu kelime Türkçe kökenli bir kelimedir. Kelime pek çok başka dillere de geçmiştir. Pek çok çeşitleri olan, gökyüzünün yüksek kısımlarındaki görülebilir duruma gelmiş su buharı kütlelerine bulut diyoruz. İçinde yağmuru, karı, bazen de doluyu taşıyan bu kütleler rahmetin birer habercisidir. Kelime dilimizde daha çok mecazi anlamda kendini gösterir.
‘’Bir şeyin, bulunduğu yeri kaplayacak derecedeki yoğunluğu ifade etmek için’’ kullanılır. ‘’Heyecan bulutu’’, ‘’gaflet bulutu’’, ‘’tehlike bulutu’’, ‘’nisyan bulutu’’ gibi.
HELVA
Bu kelime arabi kökenli bir kelimedir. Arapça’da ‘’tatlılık’’ manasındaki ‘’halavet’’ masdarından türemiştir. Arapça aslı ‘’halva’’ olan bu kelime, Türkçemizde yumuşayarak ‘’helva’’ şeklini alıp dilimize ayrı bir lezzete ve tatlılık katmıştır. Kültürümüzde zamanla ‘’irmik helvası’’, ‘’koz helvası’’, ‘’tahin helvası’’, ‘’susam hevası’’, ‘’pamuk helvası’’ gibi pek çok kullanımlarla zenginleşmiş bir kelimedir. Osmanlıda helvanın muhabbet ortamlarında çok önemli bir yeri vardı. ‘’Tatlı yiyelim , tatlı konuşalım’’ diyen dedelerimiz kış aylarının uzun gecelerini değerlendirmek için dost meclislerinde ilmi, edebi sohbetler ederler, beraberinde nefis helvalar ikram ederek sohbeti lezzetlendirirlerdi, bu sohbetlere ‘’helva sohbetleri’’ derlerdi.
HAKİ
Bir renk ismi olan haki Farsçadan dilimize gelmiş olan ‘’toprak’’ manasındaki ‘’hak’’ kelimesine Arapça mensubiyet eki olan i sesi takılmasıyla elde edilmiştir. Haki, ‘’yeşile çalan toprak rengini’’ ifade eder. ‘’Haki elbise’’, ‘’haki battaniye’’, ‘’haki üniforma’’ ifadeleri dilimizde çok kullanılır. Yine bir şeyin harap olup, toprakla aynı seviyeye geldiğini ifade eden ‘’hak ile yeksan olmalı’’ deyimi de çok meşhurdur.
ÇEKİRDEK
Bu kelime Türkçe kökenlidir. Çiğit kelimesinden türemiştir. Eski Türkçe’de ‘çiğit’ ‘’pamuk tohumu, pamuk çekirdeği’’ gibi anlamlara gelmektedir. Bu kelime önce ‘’çiğirt’’, sonra küçültme ekiyle ‘’çiğirtek’’ zamanla da ‘’çekirdek‘’ şeklini almıştır. Aslı pamuk tohumundan gelen bu kelime dilimizde öyle güzel işlenmiştir ki, kah meyvenin içindeki çekirdeği ifade etmek için kah atomun merkezindeki yükü ifade etmek için kullanılmıştır. Örneğin; halkımız arasında kullanılan ‘’çekirdekten yetişme’’ deyimi çok güzel bir tanımlamadır. Yine günümüzde küçülen ailelerimizi ifade etmek için ‘’çekirdek aile‘’ tanımı kullanılmaktadır.
